İlk dini bilgilerimizi genellikle aile içinde ediniriz. Bu bilgilerin yanlış olabileceği ihtimalini pek düşünmeyiz. Çünkü anne ve babamızın doğru bildikleri hakkındaki inancımız, bizim aldığımız bilgileri sorgulamamız önündeki en büyük engeldir. Bilgilerin bir kısmını sözle aldığımız gibi, çocukluğumuzun ilk yıllarında daha çok gözle alırız. Önce anne ve baba taklit edilir. Şayet bize doğrular öğretilmemişse, ne zaman büyüklerimizin yanlış olduğuna inandıkları bir davranış ortaya konursa, hemen uyarılar başlar. Din adına yapılan bu uyarılar çoğu zaman, doğru bilgiyi içermemektedir. Bu konuda yapılan en vahim hata Allah"ı tanıtmada yapılmaktadır. Daha küçücük bir çocuğun zihnini, cehennem ateşin de yakan, çarpan, felç eden, kör eden bir Allah mefhumuyla doldururuz. Çocukluk yıllarında bilinçaltına yerleştirilen, tabir yerindeyse eli sopalı bu Allah anlayışını daha sonra hayatımızdan atmakta çok zorlanırız. Özellikle dini doğru yerlerden, doğru öğrenme imkânı bulamayanların zihninden bu Allah kavramı hiç gitmez. Belki de bu yanlış bilgiler dine olan ilginin azalmasına ve uzak kalınmasına da neden olabilir. Böyle yetişen bir insanın, bir gün anne baba olduğunda kendi çocuklarına ne verebileceğini düşünelim? Çocuklarına vereceği ilk bilgiler yıllar önce onun da anne ve babasından duyduklarını aktarma olacaktır. Bu konuda vereceği cevapta hazırdır.”Biz anne babamızdan böyle öğrendik.” Evet, onlar yanlış öğrendiler, bir sonraki nesle de yanlış aktardılar. Bir komşumuzun çocuğunu korkuturken ona; ”Bak böyle yaparsan Allah baba seni yakar.” sözü Allah anlayışının ne kadar tehlikeli bir noktaya getirildiğini görmemiz açısından çarpıcı bir örnek... İşte doğru bir din anlayışı verilmeyince, ortaya yanlış bir din kültürü çıkmaktadır.

Tarih boyunca her peygamberin ve kanaat önderlerinin karşılaştığı, değiştirmeye çalıştığı, işte bu baba ve ata din anlayışı olmuştur. Bu anlayış bazen insanların bilmeden şirke düşmelerine de sebep olmuş veya dine bir takım hurafelerin girmesi kaçınılmaz olmuştur. Bu gün dinin özünü örseleyen bu kavramları insanların terk edebilmeleri için, dinin doğru öğrenilmesi konusunda imkânların daha çok arttırılması gerekmektedir. Bunun başlangıcı da çocuklarımıza doğru dini bilgileri erken yaşta vermek olmalıdır. Burada öncelikle de Allah resulünün, bizlere dinin kaynağı olarak gösterdiği Kuran ve O"nun sünneti dışındaki her sözün tartışılabileceği ve mutlak doğruyu da temsil etmediğinin bilinmesi gerekmektedir. İnsanın düşünce ürünü olan hiçbir söz tartışılmaz ve değiştirilmez değildir. Bakınız bu konuda Ahmet bin Hanbel hazretleri ne söylüyor: “Ben bir konuda fikir beyan etmiş olabilirim. Eğer siz o konuda Allah resulünden bir söz bulursanız, benim sözümü duvara çarpınız.” İşte bu söz, bizlerin dini doğru öğrenmede öncelikli kaynağımızın ne olması gerektiğini en anlamlı kılan ifadelerden biridir.

Bizlerin babalarının üzerinde olduğu yol, illaki onun doğruluğunu göstermez. İşte bura da Kuran bu konuda bize ne söylüyor bir bakalım.

- Çirkin bir iş işledikleri vakit,”Biz atalarımızı bunun üzerinde bulduk, Allah da bize bunu emretti.”Derler. De ki:”Şüphesiz Allah çirkin işleri emretmez. Siz bilmediğiniz şeyleri Allah"ın üzerine mi atıyorsunuz?(7/28)

-Onlara, “Allah"ın indirdiğine uyun.” Denildiğin de, “Hayır, biz atalarımızı üzerinde bulduğumuz yola uyarız”. Dediler. Ya ataları bir şey anlamamış, doğruyu da bulamamış idiyseler.” (2/170)

Biz bu gün kendimizin doğru yolda olduğuna kanaat getirmiş olabiliriz. Bu ayetlerin muhatabı biz değiliz diyebiliriz. Bu bizim dini anlama konusunda, büyüklerimizden duyduklarımızı sorgulama sorumluluğundan kurtarmaz. Din adına öğrendiğimiz ve uyguladığımız eylemleri düşünce süzgecinden geçirerek, Kuran ve sünnetle test etmeli ve din anlayışımızı bir atalar kültürü değil, yaşam biçimi haline getirmeliyiz.

-- Ramazan Bayramınız mübarek olsun.--