Turizm sektörü, Türkiye'nin güçlü ve lokomotif sektörlerinden biridir.  Pek çok açıdan rekabet gücüne sahip bir sektör olmasına rağmen, bu gücü zayıflatan çeşitli sorunlarla da karşı karşıyadır. Bunların başında nitelikli eleman sorunu gelmektedir. Öyle ki; bu sorun yalnızca operasyonel aksaklıklara yol açmakla kalmaz, doğrudan işletmelerin dolaylı olarak da ülkelerin ya da destinasyonların da marka değerini olumsuz yönde etkiler. 

 

 

Turizm sektöründe nitelikli eleman sorunu çok yönlüdür:

 

Eğitim Eksikliği: Turizm alanında eğitim veren okullarının mezunlarının sektöre uyum sağlamakta oldukça zorlanması veya sektörün ihtiyaç duyduğu yetkinlik ve becerilere tam olarak sahip olmaması. Ayrıca başta yabancı dil bilgisi olmak üzere, misafir ilişkileri yönetimi, dijital pazarlama gibi alanlarda yetersizlik ve niteliksizlik sıkça görülmektedir.

 

Mevsimlik Çalışma Düzeni: Turizm sektörünün olağan yapısının bir gereği olarak yaşanan mevsimsel dalgalanmalar, istihdamda güvencesizlik yaratır ve kalifiye elemanların sektörü tercih etmesini ve sektörde uzun süre kalıcılığını da olumsuz etkiler.

 

Külltürel ve Sosyal Algı: Toplumun bazı kesimlerinde, turizm sektörüne ve bu sektörün mesleklerine yönelik olumsuz algılar ve değerlendirmeler veya prestij eksikliği, gençlerin bu alana yönelmesini engellemektedir.

 

Devamsızlık ve Yüksek Devir Hızı: Turizm sektöründe yüksek eleman devir hızı (turn over), sürekli yeni eleman arayışına ve yeni bulunan elemanlarında sürekli eğitimine yol açar, bu da doğal olarak verimliliği düşürmektedir.

 

 

Nitelikli eleman sorunu, doğrudan işletmelerin, dolaylı olarak da ülkelerin ya da destinasyonların da marka değeri üzerinde ciddi ve olumsuz etkilere sahiptir:

 

Hizmet Kalitesinin Düşmesi: Yeterli niteliklere sahip olmayan personel, hizmet sunumunda kalite düşüklüğüne, tekrarlayan hatalara ve bitmeyen misafir şikayetlerine neden olur. Bu durum, misafir memnuniyetini doğrudan etkiler ve hizmet kalitesinin düşmesine neden olur. Turizm sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin marka değeri, sunduğu hizmet kalitesiyle doğrudan ilgilidir.

 

Olumsuz Misafir Deneyimi Yaşanması: Turizm, bir deneyim sektörüdür. Yeterli niteliklere sahip olmayan personel, olumsuz misafir deneyimlerine yol açarak misafirlerin hayal kırıklığı yaşamasına neden olur. Bu durum da, ağızdan ağıza pazarlama (word-of-mouth) yönüyle de markaları olumsuz etkiler ve bu etkinin sonucu olarak da potansiyel misafirlerin tercihini başka destinasyonlara kaydırmasına neden olur.

 

Markanın Online Platformlarda Olumsuz Anılması: Günümüz dünyasında  dijital platformlarda misafir yorumları ve online değerlendirmeler (örneğin: TripAdvisor, Google Reviews) marka değeri için hayati önem taşır. Yetersiz hizmet nedeniyle memnun olmaya misafirlerin olumsuz yorumları, online platformlarda marka değerini ve itibarını hızla zedeler, marka imajını da ciddi şekilde etkiler.

 

Tekrarlayan Ziyaretlerin Azalması: Aldıkları hizmetten memnun olmayan misafirlerin, aynı işletmeyi ya da aynı destinasyonu tekrar ziyaret etme olasılıkları çok düşüktür. Bu durum, uzun vadede gelir kaybına sebep olmakla kalmayıp, markaya sadakatin de azalmasına yol açar.

 

Rekabet Gücünün Kaybı: Nitelikli işgücüne sahip olan rakipleri karşısında, yetersiz hizmet kalitesi ve misafir deneyimi açısından geride kalan işletmeler ile destinasyonlar, sektörde rekabet avantajını da kaybeder. Bu durum, uzun vadede pazar payında kayıplar ve marka değerinin düşmesi demektir.

İnovasyon ve Gelişimde Duraksamalar: Yeterli nitelikte olmayan ve iyi eğitimli olmayan personel, sektördeki yenilikleri takip etme, uygulama ve yeni trendlere uyum sağlama konusunda da geri kalmalara neden olacaktır. Özetle, nitelik sorunu, inovasyon kapasitesini düşürerek sadece işletmenin değil sektörün de gelişimini yavaşlatır.

 

 

Turizm sektöründe nitelikli eleman sorununu çözmek ve bunun marka değerine olumsuz etkilerini en aza indirmek için çok yönlü stratejilere ihtiyaç duyulmaktadır.

 

Mesleki Gelişim ve Eğitim Programları: Sektörün öncelikli ihtiyaçlarına yönelik güncel ve pratik eğitim programlarının ivedilikle oluşturulması, halen sektörde çalışanların ve çalışmayı isteyen potansiyel adayların becerilerini geliştirmeye yönelik sertifika programları sunulması.

 

Çalışma Koşullarında İyileştirme: Sektörün çekiciliğini artırmak için; maaş dışı sosyal haklar ve kariyer gelişim fırsatları sunulması konularında iyileştirme çalışmalarının yapılması. 

 

Staj ve Çıraklık Programları: Turizm sektöründe çalışmayı düşünen gençleri sektöre kazandırmak ve deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla staj ve çıraklık programları ile ilgili yasal düzenlemelerin güncellenmesi ve bu programların yaygınlaştırılması.

 

Sektör Algısının İyileştirilmesi: Turizm mesleklerinin prestijini artırıcı kampanyalar ve tanıtım faaliyetlerinin düzenlenmesi.

 

Teknolojinin Kullanımı: Teknoloji kullanımıyla (otomasyon, yapay zeka destekli çözümler vb.) iş yükünün hafifletilmesi ve personelin daha stratejik görevlere odaklanmasının sağlanması.

 

Devlet Destekleri ve Teşvikler: Sektöre nitelikli eleman yetiştiren ve istihdam sağlayan işletmelere yönelik devlet desteklerinin ve teşviklerinin daha da artırılması.

 

Sonuç olarak, turizm sektöründeki nitelikli eleman sorunu, yalnızca operasyonel bir gereklilik değil, aynı zamanda marka değerini derinden etkileyen stratejik bir konudur. Bu sorunun ivedilikle çözülmesi hem işletmelerin hem de destinasyonların uluslararası alandaki itibarı için hayati öneme sahiptir. Turizm sektöründe nitelikli iş gücü yetiştirilmesi için yapılacak yatırımlar, aslında turizm sektörü ile birlikte ülke ekonomisinin de geleceğine yatırım yapmak demektir