Hayat ve ölüm.

Mülk Suresi'nde 'O, hanginizin daha güzel işler yapacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratandır' buyurmakta Rabbimiz.

Âşık Veysel hayatı iki kapılı bir hana benzetmekte, kabul gören bir anlayışa göre de hayat üç günlük dünya olarak nitelendirilmektedir.

Ankebut Suresi'nde ise, 'Her nefis ölümü tadacaktır, sonrada bize döndürüleceksiniz' emri ilahisinin tecellisi ile de kabre yolculuk aşaması başlamaktadır.

Sonrası mı?

İnsanın ölümünü ilk önce buna şahit olan kişi en yakınlarından başlayarak haber verir. Ardından sosyal medya, cami ve belediye hoparlöründen vefat haberi ve defin saati ilan edilir.

Sonra insanın yıkama ve kefenleme işleri başlar. Geride kalan aile ve yakınlarının üzüntüleri ve söylediklerinin kişiye bir faydası olmaz ve tabuta koyma aşaması tamamlanır.

Akabinde meyyit ya cenaze arabasıyla ya da omuzlarda cenaze namazının kılınacağı yere getirilir. Namazın kılınmasından sonra usulen orada bulunanlardan helallik istenir ve kişinin nasıl biri olduğu sorulur. Bundan sonra tabut omuzlarda hızlı bir yürüyüşle uzunluğu ve derinliği birbirine çok yakın olan kabre kadar getirilir.

Kabir hayatının başlangıcı

Kişinin yaşına, cinsiyetine, konumuna, ne kadar tanınmışlığına bakılmaksızın, en yakını olan yâda bu işi bilen birisi tarafından kefenle birlikte 'İnsan topraktan geldi, yine toprağa gidecek' sözünün gerçekleştirme işi başlatılır. Hoca efendinin Kuran okunacak uyarısı ile insanlar sessizce okunan 'Yasin Suresi'ni' dinlerken, birileri de küreklerle ölünün üzerine toprak atmaya başlarlar. Bu işi erkekler yaparken, cenaze yakınları biraz uzaktan bu merasimi izlerler.

Kazılan toprağın tamamı kabre doldurulur. Artan toprak yükseltilir. Baş ve ayak kısmına iki tane taş dikilir. Toprağın üzerine varsa bir şeyler ekilir ve üzerine su dökülür. Aşağıdaki kişi bütün bu yapılanları hissetmez. Bu işler bitene kadar, Kuran okuma Faslıda biter. Sonra bazen cenaze defin işlem süresinden daha uzun geçen dua yapmaya geçilir. Dua bitince herkes ayrılır ve cenaze sahipleri sıraya girerek, tek tek kabristandaki taziyeleri kabul ederken, hoca efendi de kabir hayatı başlayan ölüye telkin yapmaya başlar ( Telkin, definden sonra ölünün başucunda durarak ona ismi ve annesinin ismiyle söylenen ifadelerdir)

Çadır- taziye ziyareti- ikram

Cenaze merasimi yapılırken, kişinin evinde de çadır kurulur, çay semaveri yakılır ve taziyeye geleceklere ikram hazırlığı, bir başka ifadeyle cenaze sahiplerine külfet ve zahmet dolu süreç başlar. Yemek olarak ne ikram edilecek. Kaş kişilik hazırlanacak. Hangi gün bu görevi kim üstlenecek. Maliyet hesapları, ikram telaşları cenaze sahiplerinin üzüntü ve acılarını önüne geçer. Sabah başlayıp, gecenin ilerleyen saatlerine kadar çay ikramı hiç bitmez. Dinen üç gün olması gereken taziye süreci, günlerce devam eder.

Velhasıl; İnsan ölünce onun için kıyamet kopmuştur. Onun için yaşarken ne yaparsa, odur yazılan hesabına. Öldükten sonra kim ne yaparsa yapsın, işlenmez defterine. Peygamberimizin bahsettiği üç kişinin geride bıraktığı fayda verir de insana, oda nasip olmuyor herkese. İnsan öldükten sonra gitmez, Cennet ya da Cehenneme. Herkes yaşarken bunlardan birini kazanır da, onun müjdesiyle karşılaşır kabirde. İnsan hayatı yaşadığı gündür. Dün geride kaldı. Yarın ise, bize ait değil. Her sabah bir fırsat ve yeni bir  imkândır, iyiliklere ve güzel olan her şeye. İşte bunun kıymetini çok iyi bilmeli insan.