Çok Okunanlar
Karakter boyutu :  18 Punto16 Punto14 Punto12 Punto
Cezmi YURTSEVER
Cezmi YURTSEVER
Çukurova'nın Soy Ağacı

    ÇUKUROVA"NIN SOY AĞACI NASIL ORTAYA ÇIKARILDI!

 

    -Türkiye"deki tapu ve nüfus defterlerinden ancak 1860" lı yıllara kadar köken araştırması mümkün.

    -Osmanlı Arşivinde bulunan 1500"lü yıllarda kayda alınan Tapu-Tahrir defterleri sayesinde köken/soy bilgisine ulaşılabilir.

    -Çukurova Türkmenleri kitabı ile 100 aşiret ve binlerce ailenin kökenleri hakkında bilgiler bir araya getirildi.

  

     1970"li yılların başlarında kendi ailemin kökenlerini ortaya çıkarma merakımı gidermek üzere araştırmalara başlamıştım. O günlerde sadece babamın ve akrabalarımın anlattıkları ile yetinmem gerekiyordu. Kadirli Lisesinden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Tarih bölümüne öncelikle yaşadığım çevrenin tarihi araştırmak kitabını yazmak için girdim. Ve 1976 yılında Derviş Paşa"nın Çukurova Islahatını bitirme tezi olarak aldım. Tarihi belgeleri incelemek üzere Osmanlı Arşivine girdim. Hiç unutmam: Arşivdeki 998 no"lu Tapu-Tahrir defterini elime aldığımda ilk sayfalarını aralarken altın sarısı yapraklarını aralarken çıkan sesler sanki çatırdayan ve un ufak olan tarihin feryatları gibi idi. 1530 yılına ait olan defterin sayfaları içinden “Nefsi kars” olarak yazılan sayfayı araladım. Osmanlıca bilgim ile bu terimin “Kars içi” anlamına geldiğini biliyordum. Bahsi geçen yer ismi Kadirli ilçesinin 5 yüzyıl önceki ismi idi. Şehir merkezinin diğer adı “Kars-ı Maraş” olarak da yazıya aktarılmıştı. Karsı- Maraş şehrinin 19 mahallesi vardı. Sadece “Alamescit mahallesi” ismi günümüze kadar ulaşmıştı. Ki şimdi Kadirli"deki Alacami"nin o zamanki ismi idi.  Kadirli ilçe merkezi içinde yer alan Ertaşoğlu, Şaduman Lala,Kasab Karalıgöz Selman, ÇOBANOĞLU,  Varsakoğlu mahallelerinin izlerine bile rastlamak mümkün değildi. Özetle 5 asır önceki Karsımaraş (Kadirli) şehrinden geriye hiçbir şey kalmamıştı. İnsan bu bilgileri elde ettikten sonra düşünüyor: -Peki Türklerin kurduğu Karsımaraş şehrine ne olmuştu da tarihten izleri silinmişti?...

      Sonraki günlerde Karsımaraş şehrinde yaşanan olayların yüzyıllara varan yansımalarını araştırdım, belgeler buldum.  Kadirli"de ve Çukurova genelinde nerede ise 1600-1865 yılları arasında yüzyıllar süren aşiretler ve valiler çatışması yaşanmıştı. Köyler mezralar ortadan kalkmış, şehirler yakılmış yıkılmış, yok olmuştu.

    Şimdiki Osmaniye şehrinin yerinde bulunan Kınık kasabasından geriye hiçbir şey kalmamıştı.  Peçenek Oğuz/Türkmen boyunun ismini taşıyan toplulukların ismine  Ceyhan nehri kıyısı Haruniye sahrasında rastladım.

     Öncelikle doğduğum yer olan Kadirli"nin tarihini Yörük ve Türkmenler ile büyük ailelerin kökenleri hakkında bilgiler veren kitabı yayınladım. Osmanlı Arşivindeki belgeler üzerindeki araştırmalarım sürdü.  İstanbul"da yaklaşık 14 yıl kaldım. Özellikle Osmanlı Arşivinden çok sayıda belge derlemesi yaptım. 1988 yılında Adana"ya Fen Lisesi"ne Tarih öğretmeni olarak geldim. Yıllardır Çukurova"nın her yerinde dolaştım. Yaşayan insanlardan bilgiler aldım.

Kadirli"de iken atalarımın yaşadığı Mehirli köyünde Çil Ali adındaki yaşlı insan “Sizin aileniz Avşardır, Kayseri"nin Sarız taraflarından Mehirliye gelmiştir” dedi. Avşar aşiretinin Çukurova"daki tarihine özel bir ilgi duydum. Kış mevsiminde Anavarza eteklerinde yaşayan, İlkbaharın gelmesi ile birlikte Kozandağlarını aşarak Binboğa"ya yaylaya çıkan Avşar aşiretinin Kozanoğullarına vergi vermesi, diğer aşiretler ile çatışmaları hakkında çok sayıda belgeye ulaştım. Avşarların isyanı, devlete baş kaldırması

     “Kalktı göç eyledi Avşar elleri,

      Ağır ağır giden eller bizimdir

      Hakkımızda devlet vermiş fermanı

     Ferman Padişahın dağlar bizimdir”

     Sözleri ile Dadaloğlu tarafından en güzel şekilde açıklanmıştı.

     Adana"da görev yaptığım yıllar içinde Yüreğir ovasındaki Camili köyü Çaldağı eteğinde Ramazanoğulları ailesinin tarihi mezarlığı olan “Ali Ramazanoğlu Höyüğü”nde üçok damgalı mezar taşları buldum. Aynı köyde 15 Haziran 1920 tarihinde ermeni kamavorların saldırıları sonucu Türklere karşı toplu katliam yapılmıştı. Rifat Efendi çiftliğindeki su tulumbasının dış duvarında bulunan Türk bayrağı şekilli mermerin parçalandığını gördüm…Bu araştırmadan sonra Fransa"nın Çukurova ve Anadolu"yu işgal politikasını araştırmaya yöneldim.

Fransız İşgal Kumandanı Albay Bremond"un yazdığı kitabı okudum. Anadolu"da Kürt etnik ayrılıkçı hareketinin 19. yüzyıl sonlarından itibaren Batılı ülkelerin ilgi alanına girdiğini tespit ettim.

     Batılıların deyimi ile Çukurova"nın “etnik kompozisyonunu”araştırmalı ve ortaya bir eser koymalı idim. Ancak önümde büyük bir engel vardı: Çünkü harf devriminden sonra Çukurova"nın Osmanlıca yazılmış şehir arşivleri yakılmış yok edilmişti. Bilgin insanların özel aile arşivleri de bu tahribattan nasibini almıştı. Mevcut haliyle Çukurova şehirlerinin tarihi bilgi kaynağı yerel arşivlerine  ulaşmak mümkün değildi. Osmanlı Arşivinde bulunan defterler ve belgeleri tarayarak özellikle 1865 Fırka-ı İslahiye evraklarını incelemiş olmam  Gavurdağları, Kozandağları yöresinde yaşayan Türkmen aşiretleri ve iskan olan ailelerle ilgili bilgiler elde ettim. Soy isim kanunundan evvelki sülale isimleri ve yerleştikleri yerlerin tespitlerini yaparak bölüm bölüm yazdım: Afşar, Bozdoğan, Cerit, Tacirli, Ulaşlı,Varsak, Tatar,Ulaşlı, Fellah- Arap, Kürt, Ermeni ,  Horasanlı Türkmenler olarak bilinen Lek-Hacılar- Kırıntılı aşiretleri, Ramazanoğlu ,Küçükalioğlu, Kozanoğlu, Seydioğlu, Fettahlı  gibi  derebey/ ayan aileleri …

Çukurova genelinde 1600-1865 yılları arasında yüzyıllardır süren kovgun (kavga) olaylarının izlerini buldum Ceyhan nehri kıyısında… “Kanlı geçit” denilen yerin sırlarını çözdüm.

     Özellikle Fransız işgaline karşı yiğitçe direnen kahramanların kuvayı milliye teşkilatının Oğuz/Türkmen soy özelliği ön plana çıkarılarak gerçekleştirildiğini gördüm.

Çukurova Türkmenleri kitabının yayınlanmasında kendileri de birer Türkmen beyi olan Çukobirlik Müdürü Fevzi Kılıç ile Çukobirlik Kooperatifler Başkanı Hamza Öztürk"ün yardımlarını gördüm. Sonuçta Çukurova"da yaşamış 100 büyük aşiret ve binlerce ailenin kökenleri/soy ağacı hakkındaki bilgiler ortaya çıkmış oldu.

     Araştırma sonucu elde edilen ilginç bilgiler:

     -Fettahlı aşireti araştırmaları esnasında sayın Devlet Bahçeli"nin dedeleri Ahmet ve Mehmet"in Bahçe ilçesinde idam edildiği ve türbe yapıldığını…

     -Osmaniye"nin kahraman kuvayı milliyecisi Rahime Hatun"un Ulaşlı aşiretinden olduğunu…

     -Necmeddin Erbakan"ın dedelerinin Haçin/Saimbeyli"de Kozanoğullarına değirmen kahyalığı-muhasebeciliği yaptıkları ve “Nazırzade” sülale ismini aldıkları…

     -Peçenek Oğuz Boyu"nun Ceyhan nehri kıyısı Haruniye ovasına yerleştikleri ve 16.yy tapu kayıtlarında isimlerine rastlandığı…

     -Cebelibereket/ Osmaniye  mutasarrıfı Mesut Fani Bey"in görev tayinini Fransızların yaptığı, yıllar sonra Pariste yazdığı kitabın Kürt sorunu ile ilgili son sözler olarak: “Şayet Kürtler, Türklerden ayrılmak isterlerse bu onlar için felaket ve intihar olur” yazdığı…

     -Fırka-i Islahiye idari amiri Cevdet Paşa"nın Gavurdağları Türkmen aşiretlerinin zamanla Kürtleştiğini raporlarına not ettiği..

     -Selçukluyu kuran Kınık Oğuz/ Türkmen boyunun 14.yy"da Çukurova"ya inerek Ceyhan nehri kıyısında Kınık şehrini kurduğu ve aşiretler kavgasında bu şehrin haritadan silindiği…

     -Bozdoğan aşiret beyi Kerimoğlu"nun kızı Asiye Hatun"un Kara Fatma lakabıyla  Kadirli ve Andırın yöresini 1820-1865 yılları arasında yönettiği, Kırım Harbine katılarak Kahramanlık madalyası aldığı ve Namık Kemal"in Vatan Yahut Silistre Piyesine ilham kaynağı olduğu…

     -Musul-Kerkük petrollerinin batılı ülkelerin eline geçmesinde simsarlık yapan Kalust Gülbenkyan"ın Adana Valisine rüşvet vererek 1910"lu yıllarda Anavarza kalesi yakınında Dikilitaş"ta çiftlik arazisi satın aldığı…

     Yaşanan tarih içinde Çukurova Türkmenlerinin soy ağacını ve hikayelerini yazmak benim için hayatımın en heyecan verici olayı oldu.

 

Bu yazı toplam 51507 defa okunmuştur.  
Kalan Karekter Sayısı : 500
Yazarın Diğer yazıları
Sitemizdeki yazı ve resimlerin her hakkı saklıdır. İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
AmdYazılım
Güneydoğu Haber