Çok Okunanlar
Karakter boyutu :  18 Punto16 Punto14 Punto12 Punto
Cezmi YURTSEVER
Cezmi YURTSEVER
Çanakkale Kahramanları İçin Bir Adanalının Söylediği “HEY 15’Lİ” Türküsü

-Çanakkale savaşına katılan 15 yaaşındaki gönüllü askmerler ile ilgili “Hey 15’Lİ ” sözleri ile başlayan ağıt türkü dinleyenleri duygulandırır.

-Hey 15’li Türküsünü söyleyen bir Adanalıdır. Adana’dan Tokat’a askere giden İboş Ali Ağa isminde bir askerdir.

-Hey 15’li türküsü ile ilgili araştırmaları da Halil Atılgan yapmıştır.

15’LİLER  GİDİYOR

Kulakları çınlatan türkü sözleri sevinci, özlemi, gözyaşlarını çinde barındırıyordu.

“Hey onbeşli onbeşli

Tokat yolları taşlı

15’liler gidiyor

Kızların Gözü yaşlı”

sözleri ile başlayan . Türkünün söylendiği tarih 1915 idi. Çanakkale savaşının yaşandığı yüz binlerce askerin cephelerde karşı karşıya geldiği, savaştığı unutulmaz günlerin kısa hikayesi .

Türküde açıklanan 15’li sözleri doğum tarihi rumi  1315 yılını gösteren genç askerlerin seferberlik ile birlikte askere alınmasının açıklanması idi. Miladi karşılığı ise 1899 yılına denk geliyordu.  Osmanlı Devleti Ağustos 1914 yılı  başlarında savaşa girdiğinde doğum tarihi 1899 tarihi olanlar bile askere alınmıştı.  Yani 15 yaşının içinde olanlardı bu hayatlarının baharında gencecik fidanların hikayesi.

    Köydeki evinden ayrılırken annesinin elini öpen hayır duasını alan bu gençlerin askere gitme anının fotoğrafı da çekilmişti o günlerde.  Bir dere kıyısındaki yol bolyunca yürüyen askerlerin sağ tarafındaki duvarın üzerirnde ellerini duvara dayamış genç bir kız onlara bakıyor halde bir görüntü var. Yakından tanıdığı, zaman zaman buluştuğu göz göze geldiği “Seni seviyorum” diye mırıldandığı  aşık olduğu genç hayat arkadaşı ve onun gibi olanlara özlem ve sevgi ile bakışın belgesi idi fotoğraf.Ayaklarında şalvar, gömlek ve yelekleri ve başlarında bulunan ise kırmızı fesleri ve bir de sırtlarındaki torbaları ile yürüyor ve yol alıyorlar. Kendileri ile birlikte yürüyenler içinde  onları birliklerine teslim edecek kumandanlarıda var. Uzun  bir yürüyüş, günler, haftalar ve aylar da sürebilir.  İstikamet neresi ise.

    Askerlerin torbalarında neler olabilir: iç çamaşırı, çorap, yiyecek olarak da kuru üzüm, incir, yağlı bazlama, biraz şeker.

    Çukurova ve Torosdağlarını çevreleyen her yerden dağlardaki köylerden, ovada  bahçeler içinde bulunan evlerden,  şehir merkezinden … Askerin o zamanki ismi “nefer” olmarak yazılıyordu defterlere. Adana şehir merkezine gelenlerin toplanma yeri şehrin kuzeyinde bağlar ve bahçeler arasındaki tren istasyonu idi.  İstasyona düdük çalarak giren kara trenleri ayakta bekleyen yüzlerce ve binlerce asker. Çok geçmedi tren yavaş yavaş istasyona girdi.  Vagonların kapılarını aralayan  neferler buldukları yerlere oturdular.  O kadar fazla asker vardı ki. Bir kısmı vagonların üzerine çıktı. Sıra sıra oturdu. Hatta birbiri üzerine yığılırcasına  oturmuşlardı.  Ve o anın da fotoğrafı çekildi, adana istasyonunun.  Çok geçmedi trenin siren sesi acı acı öttü. Motoru çalıştı, tekerleri döndü. Kara dumanlar saçarak ilerledi ve gözden kayboldu, ufukta kaybolan  nokta oldu.   Bundan sonrası ise onları bekleyen uzun bir yolculuk idi. Akşam karanlığında Karaisalı’dan Torosdağlarını tünellerden yararak ilerlediler. Çakıt suyu kıyısındaki Belemedik istasyounda bir süre durdular. Ve yine yola devam ettiler. Bundan sonrası ise Ulukışla, Konya ovası, Afyon üzerinden Balıkesir’e kadar ulaşma. Ve oradan da yaya yürüyerek Çanakkale şehrine ve içinde aynalar bulunan çarşıya ulaşma. Birliğe teslim olup asker traşı oldukları elbiselerini giydikleri, kumandana tekmil vermeleri ile başlayan silahlı eğitim. Ve askeri talime başlamaları. Sıraya dizilme, yürüme, kumandana selam verme, yerde sürünme, yakın mesafede döğüş teknikleri, silah kullanma gibi… Bir siper içinde veya toprak tabyadaki top başında veya bir tepede bulunan çamlar arasında düşmanı gözetleme.

    15’lilerin hikayesi  o günlerin yaşanan gerçekleri idi.  

Not: Çanakkale savaşına katılan Hey 15’li Türküsünü savaş günlerinde Adana’dan Tokat’a askere giden İboş Ali Ağa ismindeki bir askerin söylediği hakkındaki bilgilerin kaynağı Halil Atılgan’ın araştırmalarıdır.

………………………………….

1.Halil Atılgan Hey 15’li türküsünün bir Adanalıya ait olduğu açıklamasını Oğuz Boyları Derneğinde açıklıyor.

2.Çanakkale’de siperde savaşan askerler

3.Savaş ortamında mola veren askerler

4.Çanakkale Savaşına a gitmek üzere hareket eden Anadolu gençleri

Bu yazı toplam 42465 defa okunmuştur.  
Kalan Karekter Sayısı : 500
Yazarın Diğer yazıları
Sitemizdeki yazı ve resimlerin her hakkı saklıdır. İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
AmdYazılım
Güneydoğu Haber