Planladığınız, check-in yaptığınız uçuşunuz, siz havaalanına geldikten sonra iptal edilebilir ve iptal mesajı siz oracıktayken telefonunuza gelebilir.Tahminlerinizde yanılmadınız, tabiki Pegasus’la! Reklam sloganı gibi gelsede kulağa, her seferinde ‘Hoşgeldin gerçek dünyaya’ diye sizi silkeleyip, sinirlendiren bu havayolu şirketi yılda yüzde 42 büyüyor.

Durumu kısaca özetleyelim: Saat 18,50 de olması gereken İzmir-Adana uçuşunun rötarlı yapılacağı, tam uçağa binmeye hazırlandığımız son yarım saatte, havaalanında beklerken ve telefonumuza gelen mesajla bildirildi.Hiçbir görevli açıklama yapma zahmetinde bulunmazken; bekleyen yolcuların, biletlerini gösterdikleri takdirde, havaalanı içindeki bir kafeteryadan sıcak yada soğuk bir adet içecek alabilecekleri anonsuyla teselli edilmeye çalışıldık! Güler misin, ağlar mısın…

Saatler önce evinizden çıkıp kilometrelerce yol katetmeniz, ağlayan bebekler yada tekerlekli sandalyede olan yolcular kimsenin umrunda olmadığı gibi tam 3 saat sonra saatler 22,10’u gösterdiğinde uçağa binerken bile ‘yarım ağız’ uçağın ön camıyla ilgili bir sorun olduğu söylenmeye çalışıldı.

Pegasus’ta erken rezervasyonla gayet uygun fiyata uçak bileti bulabileceğinizi bilir ancak bunun size zarar verebileceğini hiç tahmin etmezsiniz.O saatten sonra Adana’dan Mersin’e geçecek yolcuların nasıl geçeceği hiç hesaba katılmazken, sanki dalga geçercesine önünüze konmuş bir dosya kağıdına şikayetinizi yazabileceğiniz söylenir.Yolcu hasta mı? Yetişmesi gereken işi var mı? Başka uçak var mı? Varsa aynı saatte başka bir uçak, yolcu hazırlıklı mı? Parası yeter mi? Saati uyar mı? Uysa boş yer var mı? Bunların hiçbiri kimsenin umrunda değil anlaşılan.

Bir zamanlar Harvard Business School’un ünlü vaka analizlerinden birinin People Express ile ilgili olduğunu okumuştum.1980’de kurulan People Express, A.B.D. havayolları sektörünü iki yılda altüst eden, ‘bizim anlayabileceğimiz’ dolmuş sistemiyle çalışan, bir havayolu şirketiymiş(Bu arada Pegasus’la Adana-Kıbrıs uçuşumun her seferinde ‘aynı dolmuş hissi’ bende de oluyor.)People Express ile New York’tan Boston’a (Ankara- İstanbul gibi bir uzaklık) yirmibeş dolar kadar ucuz bir bedel karşılığı uçulabiliyormuş.İstediğiniz zaman havaalanına gidiyorsunuz, uçak belli oranda dolunca, uçak içinde ücretleri toplayıp, havalanıyorlar.

İnsan kaynakları politikası da bu araştırmaya konu olacak kadar ilginç: Çalışan herkes, her işi yapıyor.Havaalanındaki memur bilet kesiyor, bavulunuzu uçağa taşıyor ve uçakta paraları topluyor.Nasıl ?

People Express kısa sürede inanılmaz başarılı oluyor.Uçuşlar tıklım tıklım.Ancak bu uçuş yoğunluğu başarı gibi görünsede zamanla grafik aşağı doğru inmeye başlıyor.

Türkiye’de uçağa binmek artık lüks olmaktan çıktı.Pegasus aynen People Express gibi binlerce insanı uygun fiyatlı taşıdı, halâda taşımaya devam ediyor.Anadolu şehirlerine açtığı seferlerle pek çok insanı uçakla tanıştırdı ancak herşeyin paralı olduğu ve dolmuş hissi veren bir anlayışla hizmet vermeye çalıştığından gittikçe daha itici olmaya başladı.Pegasus’ta katı bagaj koşulları, yemek, su, yastık, battaniye için, hatta internetten alınan biletin yaptırılmayan check-in’i için bile para ödersiniz.Biraz dalgınsanız sistem size otomatik olarak sigorta bile satar.Pegasus’a iş başvurusu yapmak isterseniz onbeş lira ödemeniz gerekiyor.Pegasus’un kurucusu Ali Sabancı, bu yolla yılda ikiyüz milyar lira para kazandıklarını söylüyor.Ali Sabancı’nın Pegasus Magazin’de, şirket kurucusu olarak verdiği röportajdaki sözleri ‘…su bile paralı, biz havayolu şirketi olarak misafirlerimiz bizimle uçmasın diye elimizden gelen herşeyi yapıyoruz ama yılda yüzde 42 büyüyoruz…’

Kapitalizmin son noktası!Bir şirket mağduriyetten, çaresizlikten, para kazanmamalı.Bir şirket bu kadar agresif ve kâr odaklı olmamalı.Şirketlerde insanlar gibi ‘değer’ sahibi olmalı.

Bitirirken; İTÜ Sözlük’ten Pegasus : Yurtdışı uçuşlarına başladığından bu yana yurtiçi uçuşları için elindeki boeing 737-400 737-500 uçakları kullanmaya başlayan, hosteslerin yolculara 2 tl karşılığı su sattıktan sonra uçaktaki tüm yolculara ’50 milyon bozuğu olan var mı?’ şeklinde soru yönelttikleri, hostesliği Pazar satıcılığına dönüştüren, pilotların yolculuk hakkında verdiği bilgilerin çoğunluğu anlaşılmayan, uçağın iniş için alçalmaya başladığı sırada, hosteslerin arkada sayım yaptıkları hava yolu şirketidir.Hafif sarsılmalar olur, rüzgar sebebiyle uçak inemez, havaalanı pas geçilir, yeniden iniş denenecektir, hafif tedirginsinizdir, arkadan sesler gelir ’13 kola, 21 su, 8 sandviç…’

Herşeye rağmen erken bilet alındığı zaman otobüsle gitmekten bile daha ucuza seyahat imkanı sağlayan havayolu şirketi Pegasus, bakalım ülkemizde People Express vakası olacak mı?

Kapitalizmin geniş kanatları altında, sarsıla, sarsıla, uçak havaalanına indiğinde ‘şükürler olsun, nihayet inebildik’ alkışları arasında Pegasus’lu nice uçuşlara!