-Karatepe Aslantaş Müzesi ve milli Parkı ile bir bütün olarak korunup bütün dünyaya tanıtılması gerekiyor.

-Ancak görünen odur ki, Karatepe Müzesinde sadece bekçi ve biletçilerin görev yapması gözle görünür ihmallerin olduğunu gösteriyor.

-Turaç kuşunun da korunması gerekiyor.

Hülasa…

2019 yılı İlkbahar mevsimi geldiğinde ve Nisan, mayıs haziran aylarında Mehirli’nin Üçarmut Tepesinde turaç sesleri hiç eksik olmadı. Çukurova genelinde nesli tükendiği söylenen turaç kuşunun Üçarmut’ta hala bulunmasının sebepleri ne olabilirdi? Bu sorunun cevabını bulmak için insanlar ile görüştüm ve konuştum.

Mehirli köyünden Kasap Halil diye de bilinen Halil Gönülalan’a :”Turaç kuşları neden burada ötüyor? Diye sordum. – mart ayından itibaren ötmeye başlar. Öten sadece erkek turaçtır. Yanında mutlaka dişisi vardır. Hem onunla konuşur ve hem de ben buradayım der. Harman zamanı ötmesi de çoğalır. Temmuz ayı sonlarına kadar öter. Ağustos ayı geldiğinde de kendiliğinden ötmesi biter” dedi.

Çukurovalı aşıklar için turaç kuşunun ötmesi sevgilisini özleyen, ona seslenen bir aşığın yürekten gelen “seni seviyorum” seslenişidir. Aşık ozanlar içinde Adanalı Buruklu Kul Mustafa Turaç kuşu için güzel bir şiir yazmıştır.

Çukurova turaç senin öz kuşun Çiğ yağarken garip garip ötmez mi Senin sesin ilkbaharın nişanı Aşiretler yaylasına göçmez mi İyi saklan seni kurt kuş görmesin Çiftçilerin salanını sürmesin Tenbihledim avcıların vurmasın Senin sesin Çukurova'ya yetmez mi Ötmen Mustafa'ya ilham veriyor Öterken de bir yüksekte duruyon Yakup musun Yusuf'unu arıyon Senin yasın arşa kadar bitmez mi

1950 ve 60’lı yıllar gelinceye kadar bilhassa harman vakti yaylaya göç zamanı Turaç kuşları yanık yanık öter, dinleyenlerin yüreğini titretirdi. Geçen zaman içinde Çukurova’da tarlalara zararlı otları yok etmek için zehirli ilaçlar verildi. Bazen su ile karışık, bazen da sırta yüklenen çanta ile duman gibi püskürterek sıkılan zehirli ilaçlar adeta kurdu kuşu çok sayıda canlıyı yok etti. Çukurova köylerinde turaç ve keklik sesleri duyulmaz oldu. Tarım alanlarının yerleşime açılması, ormanların da azalması bilinçsiz avcılık da eklenince turaç kuşunun sesini hiç duymayan nesiller ortaya çıktı.

Hayret! 2019 yılında Çukurova’da Kadirli’nin yakınındaki bir dağ köyü Mehirli Üçarmut’ta turaç kuş sesleri hiç bitmiyor. Bunun sebebi ne olabilirdi?

Biraz araştırma yapınca Dağkolu coğrafyasının bir parçası bulunan Karatepe-Aslantaş Müzesinin de içinde yer aldığı coğrafyada 41 bin dönüm arazi milli Park olarak koruma altına alınmış. Milli Parkın sınırları içinde av yapma yasağı da getirilmiş. Milli Parkın kuruluş tarihi 1958 yılı. Adı geçen milli park, Türkiye’nin 2. En büyük milli parkı özelliğini de taşıyor. Bu bilgi ışığında Karatepe-Aslantaş Müzesi’nin kurulmasına bir ömür veren Halet Çambel, çevre coğrafyanın da korunması çalışmalarını gerçekleştirmiş. 41 bin dönüm arazinin milli park olarak koruma altına alınması, bu coğrafyaya sahip çıkmak ve dolayısı ile bu park alanı içinde kurdun, kuşun, bütün canlıların, turaç, keklik, tavşan, tilki her ne ise yaşamasına ortam hazırlamak anlamına da geliyor.

Bütün bu bilgiler içinde Kadirli’nin 13 kilometre yakınında tepelik yerde bulunan Üçarmut’ta 2019 yılı Mart ayından Temmuz ayı sonlarına kadar Turaç kuşunun ötmesinin de asıl sebebi Karatepe-Aslantaş milli Parkında üreyen ve çevreye dağılması olarak da gösterilebilir.

Çukurova’da Kadirli’de hayat devam ediyor. Halet Çambel 2014 yılında vefat etti. O’nun ektiği tohumlar filiz vermiş, meyveye durmuş…Nesli tükenme tehlikesi altında bulunan turaç kuşları ötmeye devam ediyor.

………………………………………….

Belgeler-fotoğraflar

1. Karatepe kazılarının yapıldığı günlerde

2. Karatepe köylüleri Ceyhan nehrinde tuttukları balık ile.

3. Arkeolog Bossert ve arkadaşları Karatepe kazılarında

4. Arkeolog Bossert, Atmaca kuşu il