Nisan 1909 içinde yaşanan Adana"daki Türk-Ermeni Savaşı sonrasında şehir merkezinde Divanı Harp mahkemelerinde yargılanan ve idam edilenlerin listesidir.

   -İdamın ilk infazında 6 Ermeni"nin idamı da infaz edildi.

-İdamlar şehir merkezinde 3 ayrı yerde infaz edildi.

-Osmanlı Arşivinden çıkan idam edilen Adanalıların listesidir.

    Temmuz ayı 2011 içinde Adana"dan İstanbul"a Osmanlı Arşivinde 1909Adana olayları ile ilgili belgeleri araştırmak üzere gelmiştim. Osmanlı Arşiv binası, İstanbul valiliğinin kuzey tarafındaki bahçe içinde bulunuyor. Arşivin tarihi binası 1850"li yıllarda yapılmış. Dışarıdan bakıldığında sade bir görüntü var. Ancak kapısından içeri adım atıldığında salon, pencere ve tavanların süslemeleri bu binanın döneminin Avrupa"daki görkemli yapıları andırdığının farkına varıyorsunuz.  Arşivin ikinci katına çıkarken merdivenlerin demir süslemeleri ise başlı başına bir  mimari harikası.

    Osmanlı Arşivinde Adana olaylarından dolayı idam edilenlerin listesi olan   Osmanlı Arşivi, Dahiliye Siyasi,54-1/2-1  no"lu dosyanın asıl örneği önüme konduğunda yüreğim titredi.  Sayfalarını aralamaya başladım. Ve sessizce okudum.  Olayı yaşayanların yakınlarının günümüze kadar ağıt söylemesine sebep olan “idam ve infazlar” ile ilgili liste aradan geçen yüzyılı aşkın bir zaman sonrası açılıyor ve kamuoyunun haberi oluyordu.

    Bahsi geçen defterde  Adana"da olaylar sonrası yargılamalarda bulunun Divanı Harp mahkemelerinde idam cezası alanların listesi aşağıdaki şekildedir.

    Birinci Divanı harp tarafından cinayet suçuyla 10 Haziran 1909 tarihinde idam edilenler

1--Karaisalı kazasından Hasan oğlu Hüseyin

2“                   “                 Mehmet oğlu Hasan

3-        “                             Nabi oğlu Ahmet

4.            “                        Mehmet oğlu Abdürrezzak

5.            “                        Mustafa oğlu Osman

6.            “                        Şükrü oğlu İsmail

7.            “                        Jandarma süvarisi Mehmet oğlu Mustafa

8.Malatyalı Gavurhacı oğlu  diye bilinen Mehmet oğlu İbrahim

9. Adanalı Çenesiz oğlu Kigork (Ermeni)     

10-Adanalı Kasap misak (Ermeni)

11.Adanalı Kasap Haçik (Ermeni)

12.Adanalı Kasap Artin (Ermeni)

13.Adanalı Kasap Karabet (Ermeni)

14.Adanalı kasap Vanis oğlu Haçir (Ermeni)     

15.Adanalı Çenesiz oğlu Avco Kigork (Ermeni)

Adana"ya Vali olarak taylin edilen Cemal Paşa"nın göreve başlamasının ilk günlerinde 3 Ağustos 1909 tarihinde İdam edilenlerin isimleri.

16.Tarsus"ta Namrun köyünden Sakallı  Ali"nin oğlu Ahmet

17.Jandarma Süvari Çavuşu Yusuf oğlu Şaban

18.Ayaslı Muhtar Ahmet oğlu Cin Ahmet

     Adana olaylarından dolayı yargılamalara itirazlar, Ermeni suçluların cezasının hafifletilmesi ve affedilmesi sonrasında 10 Aralık 1909 tarihinde idam edilenlerin isimleri

19.Abdioğlundan kibarın oğlu Mehmet Ağa

20-       “                    Kibarın oğlu İsmail Ağa

21         “                   Hademe Vakkas oğlu Süleyman

22.        “                   Reşit Çavuş oğlu Ali

23-        “                   Yusuf Çavuş oğlu Mehmet

24-Misis"in Çakaldereli köyünden Tütüncü Deli Ahmet oğlu Hacı Şerif

25. Misisli Mehmet oğlu Nalbant Azmi

26-Misisli Ali Veyis

27-     “      Hacı oğlu Abdüllatif

28-      “      Gazyağcı Halil oğlu Halil

29-Havutlu bucağından Kürt Ali oğlu oğlu Osman

30-Kayarlı"dan Senem Kadının oğlu  Hüseyin oğlu Hasan

31-Adanalı Tahsildar Mustafa Efendi

32-Sis kazasından Menemencioğlu Hüseyin oğlu Osman

33-Aydın"ın kumarlı aşiretinden Deli Hacı şöhretiyle bilinen Hüseyin oğlu Ali